Paragraaf 3 de Planeten

• Natuurkunde / Scheikunde
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 2

Paragraaf 3 

de Planeten

Wat ga je leren?

7.3.1 Je kunt uitleggen dat elke planeet zijn eigen omlooptijd en snelheid heeft.

7.3.2 Je kunt afstanden omrekenen van km naar AE en omgekeerd.

7.3.3 Je kunt de vier aardse planeten noemen met hun kenmerken.

7.3.4 Je kunt uitleggen wat bedoeld wordt met ‘een vacuüm’ en ‘de atmosfeer van een planeet’.

7.3.5 Je kunt de belangrijkste verschillen benoemen tussen de aardse planeten en de reuzenplaneten.

7.3.6 Je kunt een aantal manieren beschrijven waarop planeten onderzocht worden.

7.3.7 Je kunt uitleggen waardoor satellieten jarenlang rond de aarde kunnen blijven draaien. (PLUS)

Astronomische eenheid (AE)

Een speciale eenheid om makkelijk met de enorme afstanden in het zonnestelsel te rekenen.

1 AE = 150 000 000km

Als je de afstand tussen de zon en een planeet wil berekenen dan deel je het door AE. Hoeveel km is 1 AE?

1. 14 000 000
2. 150 000 000
3. 140 000 000
4. 15 000 000

Zet de juiste naam bij de juiste planeet

Mercurius

Venus

Aarde

Mars

Jupiter

Saturnus

Uranus

Neptunus

De naam planeet is afkomstig van het Griekse woord voor zwerver. Wetenschappers in

de oudheid dachten dat planeten in feite ook sterren waren. Maar ze zagen dat ze

langzaam bewogen aan de nachthemel, daarom werden ze zwervers of dwaalsterren genoemd.

Dwergplaneten

Dwergplaneten lijken erg op planeten. Het grootste verschil is dat dwergplaneten hun

baan rondom de zon niet hebben weten schoon te vegen, daarvoor hadden ze door hun

kleine afmetingen waarschijnlijk te weinig zwaartekracht. Er bevinden zich vaak nog

vele andere objecten in de baan van dwergplaneten, soms ook andere dwergplaneten.

Banen van dwergplaneten kunnen behoorlijk afwijken van de schijf waarin de planeten

draaien. Hun afmetingen kunnen variëren van 500 tot 5000 kilometer. Er bevinden zich

voorbij Neptunus naar schatting enkele tientallen dwergplaneten. Astronomen kunnen

ze erg moeilijk zien, omdat ze klein zijn, ver weg staan en er weinig zonlicht op valt.

Planetoïden

Andere objecten die rond de zon draaien worden planetoïden genoemd. Planetoïden

zijn meestal niet rond. Hun zwaartekracht is niet groot genoeg om het object rond te

maken. De grootste planetoïden zijn meer dan 1000 kilometer in doorsnee. De kleinste

planetoïden zijn zo groot als stofdeeltjes. Hun baan is niet stabiel en regelmatig vallen

er planetoïden als vallende sterren op aarde. 

Volgens de wet van Titius-Bode zou er ook een planeet tussen Mars en Jupiter moeten

zijn. Die is er niet, maar in plaats daarvan bevindt er zich een planetoïdengordel met

op zijn minst tienduizenden planetoïden. Men denkt dat de sterke zwaartekracht van

Jupiter voorkomt dat de planetoïden samenklonteren tot een planeet.

Overige delen van het zonnestelsel

In een zone voorbij de laatste planeet Neptunus tot ongeveer tweemaal de afstand

Zon-Neptunus bevindt zich een tweede zone met vele planetoïden. Deze regio wordt

de Kuipergordel genoemd. Er zijn naar schatting ruim 100.000 objecten die groter zijn

dan 100 kilometer in doorsnee, waaronder ook enkele dwergplaneten, zoals Pluto.

Ver voorbij de Kuipergordel bevindt zich een gebied dat de Oortwolk wordt genoemd.

Astronomen vermoeden dat zich hier ontelbare komeetachtige objecten ophouden, ze

zijn echter zo ver weg dat ze (nog) niet waargenomen kunnen worden. De Oortwolk

strekt zich uit tot meer dan duizend maal de afstand Zon-Neptunus. Als andere sterren

ook zo’n wolk zouden hebben, dan is het goed mogelijk dat deze wolken elkaar aan de

buitenranden overlappen en dat ze objecten uitwisselen. Vermoed wordt dat de kometen die zich in deze wolk ophouden af en toe ons zonnestelsel kunnen binnendringen.

Hoe groter de     ....      van een planeet tot de zon, hoe      ....    

zijn omlooptijd en hoe    ....      zijn baansnelheid.

Een planeetbaan kun je (meestal) benaderen door een       ....     

baan met de zon in het         ....    .

De vereiste kracht die nodig is om de planeet in zijn baan te '

houden is de    ....    die wordt geleverd door de    ....    

gravitatiekracht

afstand

cirkelvormige

middelpunt

groter

kleiner

middelpuntzoekende kracht

Aardse planeten

Samen met de Aarde zijn Mercurius, Venus en Mars de aardse planeten. Ze hebben een hard rostachtig oppervlak en de binnenkant bestaat uit gesteente en metalen. Dit kan vast of vloeibaar zijn. De aarde is als enige voor het grootste deel bedekt met water.

Planeet verkenners

Op Venus en Mars zijn al verkenners geland die onderzoeken wat de omstandigheden daar zijn.

Heelal

In het heelal zelf bestaat het overgrote deel uit niks. Echt helemaal niks. Geen lucht of andere gasdeeltjes. We noemen dat een vacuüm.

https://scientias.nl/james-webb-maakt-adembenemende-opname-van-de-altijd-fotogenieke-zuilen-der-schepping/

Atmosfeer

De atmosfeer is het mengsel van gassen dat de buitenste laag van de planeet vormt. Ze horen dus bij de planeet. 

Elke planeet heeft zijn eigen combinatie van gassen. 

Aarde, Mars en Venus hebben dus een andere atmosfeer.

scientias.nl

Welke atmosfeer bestaat voor het grootste gedeelte uit stikstof?

1. Mars
2. Venus
3. Aarde
4. Jupiter

Welke atmosfeer bevat net als Aarde zuurstof, al is het maar een klein beetje?

1. Mars
2. Venus
3. Aarde
4. Jupiter

Atmosfeer

Dampkring

Wel zuurstof

Geen zuurstof

Vacuüm

De atmosfeer zorgt voor __________ die we nodig hebben om te ademen.

De atmosfeer zorgt voor bescherming tegen gevaarlijke __________ en __________.

De atmosfeer zorgt ervoor dat er __________ op de aarde blijft.

meteorieten

warmte van de zon

zonnestraling

zuurstof

Korst

mantel

buitenkern

binnenkern

atmosfeer

Reuzenplaneten

Ze zijn veel groter dan de aardse planeten en staan verder van de zon af. Ze bestaan voor een groot deel uit gassen. Onder de buitenste laag wolken is er geen vaste grond om een ruimteverkenner op te laten landen. 

De reuzenplaneten zijn Jupiter, Saturnus, Uranus en Neptunus.

Welk van onderstaande begrippen is van toepassing op de planeet
Jupiter

1. Aardse planeet
2. Reuzenplaneet

Welk van onderstaande begrippen is van toepassing op de planeet
Venus

1. Aardse planeet
2. Reuzenplaneet

Reuzenplaneten...

1. bestaan vaak uit gas
2. kun je op landen
3. is een goede atmosfeer in om te leven
4. alles is goed

Welke is geen reuzenplaneet?

1. Jupiter
2. Saturnus
3. Neptunes
4. Mars

Op 11 juli werd de eerste foto van een nieuwe NASA telescoop gepubliceerd.

Hoe heet deze telescoop?

1. James Webb telesoop
2. Hubble telescoop
3. NASA telescoop
4. Goddard telescoop

Waarom zijn telescopen belangrijk?

1. Om het ontstaan van het heelal te begrijpen
2. Sterren te bestuderen
3. Voorwerpen te vergroten
4. Geen idee

wat is een telescoop?

1. een fototoestel voor sterren
2. een boek over sterren
3. een verrekijker om sterren te bekijken

Sleep op de juiste plek!

Kaart

Luchtfoto

Satellietfoto

Luchtfoto

Satellietfoto

Sleep het plaatje naar het juiste woord.

Heb jij het goed begrepen?

astronaut

satelliet

spaceshuttle

Klaar?

Maak nu opdracht 1 t/m 16 in je leerwerkboek op blz. 142 t/m 153.

Kijk daarna je antwoorden na en verbeter met een andere kleur pen.